Πολλοί άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι να διαχειριστούν τα οικονομικά και νομικά ζητήματα που προκύπτουν λόγω μιας σοβαρής ασθένειας όπως το Αλτσχάιμερ. Νομικοί και ιατρικοί σύμβουλοι ενθαρρύνουν άτομα τα οποία έχουν διαγνωστεί πρόσφατα με κάποια σοβαρή ασθένεια –κυρίως όσα αναμένεται να ακολουθήσουν μια φθίνουσα (διανοητικά και σωματικά) πορεία– να επιληφθούν των οικονομικών αλλά και των υγειονομικών τους υποθέσεων όσο το δυνατό συντομότερα.
Βασικά νομικά και οικονομικά μέσα όπως η διαθήκη, κάποιο κληρονομικό καταπίστευμα ή οι προγενέστερες οδηγίες* διασφαλίζουν πως στα τελευταία στάδια της ζωής του ο ασθενής θα έχει ολοκληρώσει τις νομικές ή οικονομικές εκκρεμότητές του.
Μία από τις επιπλοκές ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ είναι η εξασθένιση και εντέλει η απώλεια της ικανότητας ορθής σκέψης, και συνεπακόλουθα της ικανότητας λήψης ορθών αποφάσεων, συνεπώς η εκ των προτέρων ρύθμιση των οικονομικών ζητημάτων θεωρείται σημαντική. Αν και ενδέχεται να ανακύψουν δύσκολα ερωτήματα, ο προγενέστερος σχεδιασμός μπορεί να βοηθήσει τόσο τον πάσχοντα όσο και την οικογένειά του να διατυπώσουν με σαφήνεια τις επιθυμίες τους και να λάβουν τις σωστές αποφάσεις σε ό,τι αφορά την ιατρική περίθαλψη και τις οικονομικές υποθέσεις.
Εάν είναι εφικτό, η ρύθμιση οικονομικών ή νομικών ζητημάτων θα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ, όσο το άτομο μπορεί ακόμα να συμμετάσχει στις διαδικασίες. Πολλοί άνθρωποι όταν βρίσκονται σε πρόωρο στάδιο έχουν ακόμα την ικανότητα να κατανοούν τις συνέπειες των πράξεών τους ακόμα και σε τόσο σοβαρά ζητήματα, ωστόσο ορισμένοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι κάποιες μορφές σχεδιασμού μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή και όταν βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ζητήσετε τις υπηρεσίες ενός δικηγόρου όταν πρόκειται να κινήσετε τέτοιες διαδικασίες. Για παράδειγμα, ένας δικηγόρος μπορεί να σας ενημερώσει για το νομικό πλαίσιο, ή ακόμα να σας προτείνει τρόπους ώστε να είστε βέβαιοι ότι οι επιθυμίες του πάσχοντος και των συγγενών θα γίνουν σεβαστές.
Νομικά, οικονομικά και ιατρικά έγγραφα
Όταν μια οικογένεια αρχίζει να κινεί τις διαδικασίες ενός νομικού σχεδιασμού, υπάρχουν κάποιες στρατηγικές και συγκεκριμένα έγγραφα τα οποία πρέπει να συζητηθούν. Ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το νομικό σύστημα, πρέπει να ακολουθηθούν κάποια βήματα τα οποία πρέπει θα υποδείξει ο δικηγόρος που έχει αναλάβει την υπόθεση. Μιλώντας γενικευμένα, αυτά τα έγγραφα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
Προγενέστερες οδηγίες για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
Πρόκειται για έγγραφα τα οποία αφορούν τις επιθυμίες ενός ατόμου που πάσχει από Αλτσχάιμερ ως προς την περίθαλψή του. Αυτές οι επιθυμίες ακολουθούνται από τη στιγμή που ο ασθενής δεν είναι πλέον σε θέση να λαμβάνει μόνος του αποφάσεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία συμπλήρωσης αυτών των εγγράφων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί όσο το άτομο είναι ακόμα σε θέση να το πράξει.
Σε μια διάθεση ασθενούς (Patientenverfügung) καταγράφονται οι επιθυμίες του ασθενούς για ιατρική φροντίδα όταν αυτό βιώνει το τέλος της ζωής του. Η διαθήκη ζωής μπορεί να:
Η εντολή πληρεξουσιότητας για ιατρική φροντίδα (πληρεξούσιο πρόληψης Vorsorgevollmacht) δηλώνει πως υπάρχει ένα άτομο αρμόδιο για τη λήψη αποφάσεων όταν ο πάσχων από Αλτσχάιμερ δεν είναι πλέον σε θέση να το κάνει ο ίδιος. Το άτομο αυτό μπορεί να είναι εξουσιοδοτημένο να:
Η Εντολή μη Ανάνηψης αναφέρεται στην επιθυμία του ασθενούς να μην προχωρήσει ο γιατρός καρδιοπνευμονική ανάνηψη σε περίπτωση που η καρδιά του σταματήσει ή εάν σταματήσει να αναπνέει.
Προγενέστερες οδηγίες για τη διαχείριση οικονομικών και περιουσιακών ζητημάτων
Οι διαδικασίες που αφορούν οικονομικά και περιουσιακά ζητήματα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όσο ακόμα ο πάσχων είναι σε θέση (νομικά) να λάβει τέτοιες αποφάσεις. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να περιλαμβάνουν κάποιο ή όλα τα μέσα που ακολουθούν:
Η διαθήκη καθορίζει πώς θα διανεμηθεί η κινητή ή ακίνητη περιουσία του ασθενούς μετά το θάνατό του (ή ποιος θα την διαχειριστεί). Επίσης μπορεί να ρυθμίζει ζητήματα φροντίδας κατιόντων συγγενών, δώρα, ή και τις λεπτομέρειες της κηδείας του. Ιατρικοί και νομικοί σύμβουλοι υπογραμμίζουν πως μετά τη διάγνωση του Αλτσχάιμερ ο πάσχων και η οικογένειά του θα πρέπει να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες της διαθήκης, ή να την επικαιροποιήσουν, ώστε να διασφαλίσουν την περιουσία.
Ο ορισμός πληρεξουσίου για οικονομικά ζητήματα αφορά το άτομο που αναλαμβάνει τη διαχείρισή τους όταν ο πάσχων δεν είναι πλέον σε θέση να το κάνει ο ίδιος.
Ένα κληρονομικό καταπίστευμα παρέχει οδηγίες για τη διαχείριση της περιουσίας και ορίζει υπεύθυνο εντολοδόχο, και:
Πού μπορώ να απευθυνθώ για περαιτέρω βοήθεια;
Πάροχοι ιατρικής φροντίδας – Δεν ενεργούν όπως οι νομικοί ή οι οικονομικοί σύμβουλοι, όμως μπορούν να βοηθούν και να ενθαρρύνουν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να προχωρήσουν στο σχεδιασμό. Επίσης, εξειδικευμένοι κλινικοί γιατροί, νευροψυχολόγοι, γεροντοψυχολόγοι, μπορούν να καθοδηγούν τους ασθενείς, τους συγγενείς τους, το ιατρικό προσωπικό και τους πληρεξούσιους, κρίνοντας την ικανότητα του ασθενούς να λαμβάνει αποφάσεις.
Υπεύθυνοι γηριατρικής φροντίδας – Είναι εκπαιδευμένοι κοινωνικοί λειτουργοί ή νοσοκόμοι που μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς και τις οικογένειες τους:
Βήματα για να έχετε σε τάξη όλες τις υποθέσεις σας
Επιπρόσθετες συμβουλές
Ξεκινήστε νωρίς τις συζητήσεις. Η εξέλιξη της ασθένειας διαφέρει από άτομο σε άτομο, άρα διαφέρει ο χρόνος που θα περάσει μέχρι να φτάσει στο σημείο ο ασθενής να μην είναι πλέον σε θέση να συμμετέχει στη λήψη σημαντικών αποφάσεων.
Άτομα τα οποία βρίσκονται σε πρόωρο στάδιο της νόσου μπορεί να είναι σε θέση να κατανοούν διάφορα θέματα, από την άλλη όμως να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις.
Ανασκόπηση σχεδιασμού με την πάροδο του χρόνου. Αλλαγή στην οικογενειακή κατάσταση (π.χ. ένα διαζύγιο, μια μετακόμιση ή ένας θάνατος στην οικογένεια) ή στη νομοθεσία σημαίνει ότι νέα νομικά έγγραφα θα πρέπει να προστεθούν. Ελέγχετε το σχεδιασμό σας τακτικά, και ανανεώνετε τα έγγραφά σας.
Περιορίστε το άγχος που μπορεί να προκαλέσει η οργάνωση μιας κηδείας. Ο προγενέστερος σχεδιασμός της κηδείας θα ανακουφίσει από το άγχος τόσο τον πάσχοντα όσο και την οικογένειά του.
Συμβουλές για οικογένειες με μειωμένο εισόδημα
Όσοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προσλάβουν δικηγόρο, μπορούν να κάνουν μόνοι τους όλες τις απαραίτητες διαδικασίες. Όλα τα νομικά έγγραφα τα οποία χρειάζονται, μπορούν να τα βρουν διαδικτυακά και να τα εκτυπώσουν.
Συμπεράσματα
Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί ψυχολογικά τόσο από τον πάσχοντα όσο και από τα μέλη της οικογένειάς του. Ένας αρμόδιος από τα διάφορα κέντρα ιατρικής γηριατρικής φροντίδας ή η τοπική Alzheimer Gesellschaft μπορεί να σας ενημερώνει για τα βήματα που πρέπει να ακολουθείτε. Η ιατρική φροντίδα και ο σχεδιασμός των οικονομικών ζητημάτων μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με Αλτσχάιμερ και τις οικογένειές τους να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα και να ακολουθήσουν τις απαραίτητες διαδικασίες.
____
* Για την απόδοση των όρων βασιστήκαμε στη διπλωματική εργασία της Βενετίας Σ. Μαυρίδου «Διαθήκη ζωής – Προγενέστερες οδηγίες για το τέλος της ζωής» (ΑΠΘ, 2015).
Πηγή: https://www.nia.nih.gov/sites/default/files/legal_and_financial_planning-final_10-14-13.pdf
Περισσότερες πληροφορίες:
Deutsche Alzheimer Gesellschaft e.V. Selbsthilfe Demenz
Friedrichstr. 236, 10969 Berlin-Kreuzberg | Tel: 030 / 259 37 95-0 | Fax: 030 / 259 37 95-29 | E-Mail: info@deutsche-alzheimer.de
Alzheimer Gesellschaft München
Josephsburgstraße 92, 81673 München | info@agm-online.de
Justiz-online: Δικαστική συμπαράσταση ενηλίκων, Πληρεξούσιο πρόληψης, Διάθεση ασθενών. Justizministerium des Landes Nordrhein-Westfallen.